Glutensiz beslenme nedir? İnsanlar neden glutensiz besleniyor? Çölyak hastaları ne yer?

Gluten nedir?

Gluten arpa, çavdar ve buğday gibi tahıllar içinde bulunan doğal bir protein türüdür ve aslında tahılın önemli ve faydalı kısmıdır. Büyük yapılı bir protein olduğu için hassasiyeti olan bazı bireyler tarafından veya çölyak hastaları tarafından sindirilemez ve birçok sağlık sorununa sebep olur. Elastik yapısıyla hamurlara dayanaklılık veren ve ekmeğe yapısını kazandıran gluten proteinidir.

Glutensiz beslenme, içeriğinde gluten bulunmayan yiyecek ve gıdaların kişilerin beslenme listesinde yer alması demektir. Genellikle glutene karşı hassasiyeti olan ve çölyak hastalığı bulunan kişilere önerilmektedir. Bu beslenme düzeni ile hedeflenen amaç, hastalığın kişiler üzerinde oluşturduğu semptomların kontrol altına alınması ve kişilerin yaşam kalitesinin artırılmasıdır. Daha çok tedavi amacıyla uygulanan bu yöntemi, bazı kişiler tarafından kilo vermek için de kullanılabilir.

Glutensiz Beslenmenin Faydaları Nelerdir?

Bağışıklık sistemi hastalıklarından biri olan çölyak hastalığı, her bireyde ve her yaş grubunda görülebileceği gibi tedavisinin gluten içermeyen besinlerle yapılması gerekmektedir. Ayrıca şeker hastalığı, nörolojik rahatsızlıklar, otizm, dermatit, huzursuz bağırsak sendromu (IBS), iltihaplı romatizma, kalp damar hastalıkları ve obezite gibi pek çok hastalığın tedavisinde de uygulanabilir.
Ayrıca hastalık durumlarının dışında sağlık bir beslenme olanağı sağlarken, kilo vermek isteyen kişilerde tarafından tercih edilen bir diyet listesidir. Kişilerin kendi kendine uygulayabileceği bu programda birtakım karın ağrıları, gaz, şişkinlik veya cilt kızarıklıkları gibi semptomlarda azalma durumu görülebilir.

 
İnsanlar Neden Glutensiz Beslenir?

Glutensiz beslenme, herkes için gerekli veya faydalı olmayabilmektedir. Ancak, bazı kişilerde gluten içeren yiyecekleri tüketmekten kaçınmak gereklidir. Bunun nedenleri arasında şunlar yer alır:

Çölyak Hastalığı: Çölyak hastalığı, ince bağırsakta hasara neden olan bir otoimmün hastalıktır. Gluten tüketildiğinde, bağırsak duvarı hasar görebilir ve besin emilimi zayıflayabilmektedir. Bu hastalığı olan insanlar, ömür boyu gluten içeren yiyeceklerden kaçınmak zorundadırlar.

Gluten Duyarlılığı: Gluten duyarlılığı olan insanlar, çölyak hastalığı semptomlarına benzer semptomlar yaşayabilirler, ancak ince bağırsakta hasar oluşmaz. Gluten duyarlılığı, sindirim sorunları, baş ağrısı, yorgunluk ve deri problemleri gibi birçok semptomla ilişkilendirilmiştir.

İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS): IBS, bağırsak hareketlerini kontrol eden sinirlerin anormal çalışmasından kaynaklanan bir sindirim bozukluğudur. Glutensiz beslenme, IBS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilmektedir.

Diğer Sağlık Sorunları: Bazı insanlar, inflamasyon, gut, migren veya diğer sağlık sorunları gibi glutenin semptomlarını tetiklediği düşünülen diğer durumlar nedeniyle gluten tüketimini sınırlandırmak isteyebilirler.



Glutensiz Besinler Nelerdir?

Pirinç, mısır, nohut, darı, kara buğday, amaranth, kinoa gibi gıdalar glutensizdir. Ayrıca raflarda yer alan ve üzerinde ‘Glutensiz’ ibaresi bulunan un, makarna, şehriye, çikolata, kraker ve irmik gibi besinler glutensiz beslenmede tercih edilebilir. Glutensiz beslenme planında yediğiniz her şeyin etiketini kontrol etmelisiniz. İşlenmemiş besinler (meyve, sebze vb.) doğal olarak glutensizdir. Ancak, işlenmiş besinlerde (paketli gıdalar) ve birçok tahılda gluten yaygın olarak bulunmaktadır.

İçeriği Merak Edilen Bazı Besinler
Yumurtada Gluten Var Mı?
Hayır, yumurtada gluten bulunmamaktadır. Yumurta, glutensiz bir protein kaynağıdır. Glutensiz bir diyet yaparken yumurta tüketebilirsiniz. Ancak bazı yemeklerde yumurta ve glutensiz tahıllar bir arada kullanıldığından, yemek tariflerindeki malzemeleri dikkatli bir şekilde okumak önemlidir. Özellikle işlenmiş gıdalarda yumurta bileşenleri kullanılabileceğinden hazır yiyeceklerin etiketlerini dikkatlice okunmalıdır. Bu sayede glutensiz olduğundan emin olunmalıdır.

Mercimekte Gluten Var Mı?
Yeşil mercimek, lif, protein açısından zengin bir besindir. Yeşil ve kırmızı mercimeği gluten içeren diğer besinlerle kullanılmadığı sürece tüketilebilmektedir. Sonuç olarak yeşil ya da kırmızı mercimekte gluten bulunmamaktadır.

Çikolatada Gluten Var Mı?
Çikolata ya da bitter çikolata gluten içermez. Ancak, bazı çikolatalar glutensiz olmayan bileşenler içerebilmektedir. Bu nedenle, çikolata satın alırken, ürün etiketlerini okuyarak glutensiz olduğundan emin olmak önemlidir.

Kahvenin İçinde Gluten Var Mı?
Kahve, doğal olarak gluten içermez. Kahve, kahve çekirdeklerinin öğütülmesiyle elde edilen bir içecektir ve gluten içeren tahıllarla bir ilişkisi yoktur. Ancak bazı kahve ürünleri, özellikle hazır kahve karışımları ve aromalı kahveler, gluten içerebilecek diğer bileşenler içerebilir. Bu nedenle kahve ürünleri satın alırken etiketleri okumalı ve ürünlerin içerdiği bileşenleri kontrol edilmelidir.

Bulgurda Gluten Var Mı?
Evet. Bulgur, gluten içeren bir tahıl olan buğdayın öğütülmüş ve parçalanmış bir şeklidir. Bu nedenle, buğdaya karşı hassasiyeti olan veya çölyak hastalığı olan kişiler için uygun değildir. İçerisinde gluten olan tahıllar arasında; arpa, buğur, buğday tohumu, irmik, çavdar, kuskus, tam buğday bulunmaktadır.

Çevrenizde glutensiz beslenen kişiler var mı? Glutensiz beslenme ile ilgili düşüncelerinizi buradaki linke tıklayarak Instagram sayfamızda bizimle paylaşabilirsiniz.💚🌾